Günümüzün siber savaşlar ve casusluk entrikalarıyla dolu dünyasında, ulusal güvenlik en hassas dengeyi koruyor. Peki, düşman istihbarat servislerinin sinsice sızmaya çalıştığı sırlarınızı nasıl koruyabilirsiniz? Bu soruyu, istihbarat ve güvenlik alanında yılların deneyimine sahip uzman Şahin Avşar’a sorduk, aynı zamanda Adli Mimar Bilirkişi’de olan Avşar, “İstihbarata Karşı Koyma (İKK) nedir?” sorusuna çarpıcı yanıtlarla karşılık verdi: “Bu, sadece bir savunma değil, bir satranç oyunu. Rakibin hamlesini öngörüp, tahtayı sizin lehinize çevirmek demek!” Diyen Avşar, günümüzün önde gelen güvenlik analistlerinden biri. Savunma sanayii projelerinden siber casusluk operasyonlarına kadar bir çok açık kaynak bilgisini inceleyip bilgi sahibi olan kariyerinde, Türkiye’nin stratejik sırlarını korumak için sayısız makale ve görüş yazan bir isim. Röportajımız için Ankara’daki ofisimizde ağırladığımız Avşar, kahvesini yudumlarken konuya giriş yaptı: “İstihbarata Karşı Koyma, kısaca İKK, düşman veya rakip istihbarat teşkilatlarının bilgi toplama girişimlerini engellemek, yanıltmak ve etkisiz kılmak için alınan tüm aktif ve pasif tedbirler bütünüdür. Milli İstihbarat Teşkilatı’nın (MİT) İstihbarat Sözlüğü’nde de tanımlandığı üzere, bu, espiyonaj faaliyetlerini zararsız hale getirmek için karşı koyma stratejileridir. Düşünün: Bir casus, telefonunuzdan sızmaya çalışıyor; siz de o sinyali bozup, onu tuzağa düşürüyorsunuz. İşte İKK bu!”
Avşar, konuyu somut örneklerle renklendirdi. “Türkiye’nin jeopolitik konumu malum; savunma sanayii atılımlarımız, yabancı servislerin radarında. MİT’in 2009’dan beri stratejik kurumlara verdiği brifinglerde, tam da bu yüzden İKK eğitimleri zorunlu, Hatta bana göre temel İKK’ bilgisi ortaokul ve lise talebelerinede verilebilinir,
Yurtdışına çıkan bir mühendis, siber casusluğa karşı şifreleme teknikleri öğreniyor; bir fabrika çalışanı, sabotaj girişimlerini nasıl fark edeceğini. Pasif İKK, fiziksel güvenlik kameraları ve erişim kontrolleri gibi önlemlerle başlıyor. Aktif İKK ise daha heyecanlı: Yanıltma operasyonları, sahte bilgi sızdırma veya casus ağlarını deşifre etme. Soğuk Savaş’ta SSCB’nin Kim Philby gibi ajanlarla Batı’yı nasıl alt ettiğini hatırlayın; bugün siber alanda aynı oyun oynanıyor.”
Peki, bireysel düzeyde ne yapılmalı? Avşar, gülümseyerek yanıt verdi: “Telefonunuzu kriptolu hale getirin, sosyal medyada paylaşım yaparken iki kez düşünün. Ama asıl mesele, farkındalık. İKK, sadece istihbaratçıların değil, hepimizin işi. Aksi takdirde, sırlarınız bir tıkla el değiştirir!” Uzman, son dönemde artan siber tehditlere dikkat çekti: “2025’te, yapay zeka destekli casusluklar zirvede. MİT’in İstihbarata Karşı Koyma Başkanlığı gibi birimler, bu savaşı yönetiyor. Ama toplum olarak topyekûn çaba şart.”
Avşar’ın sözleri, ulusal güvenlik tartışmalarını yeniden alevlendirdi. İstihbarat dünyasının ‘şahı’ olarak nitelendirdiği İKK, Türkiye’nin kalkanı olmaya devam edecek mi? “Evet, ama ancak uyanık kalırsak.” Diyen Avşar ayrıca
İstihbarat, bir devletin veya teşkilatın hedef aldığı konularda bilgi toplama, değerlendirme ve analiz etme faaliyetidir. İstihbarata Karşı Koyma (İKK) ise, yabancı veya hasım istihbarat teşkilatlarının bu tür bilgi toplama, analiz etme ve casusluk faaliyetlerini tespit ederek engellemeyi, yanıltmayı veya bertaraf etmeyi amaçlayan savunma ve counter-intelligence (kontrespiyonaj) faaliyetinin olduğu unutulmamaĺıdır.

İstihbaratın Temel Unsurları ise
İstihbarat, farklı yöntemlerle toplanan verilerin sistematik bir şekilde işlenmesiyle oluşur. Bu süreçte kullanılan başlıca yöntemler şunlardır:
HUMINT (İnsan İstihbaratı): Ajanlar, muhbirler veya casuslar aracılığıyla doğrudan insan kaynaklarından bilgi toplamadır, Burada çalışan meslek memurunun sevk ve idaresinde olan kişiye Türkiye’de ki sistemde Mit’ ajanı denir. Bu kişilerin GBT’lerinde hayali aranma suç kaydı hatta sabıka bile olabilir, çünkü saha ajanlığı en zor ve en tehlikeli görevdir, diyen Avşar diyer konu başlıklarınıda sıraladı,
SIGINT (Sinyal İstihbaratı): Elektronik iletişimlerin (telefon, e-posta, radyo sinyalleri) izlenmesi ve analizi.
OSINT (Açık Kaynak İstihbaratı): Kamuya açık kaynaklardan (medya, internet, yayınlar) bilgi derleme.
MASINT (Ölçüm ve İmza İstihbaratı): Sensörler veya teknik cihazlarla toplanan özel veriler (örneğin, kimyasal izler veya radar sinyalleri).
CYBINT (Siber İstihbarat): Siber uzayda veri toplama ve analiz.
Bu yöntemler, bir devletin veya organizasyonun stratejik hedeflerine ulaşmak için ihtiyaç duyduğu bilgiyi sağlar. Ancak, aynı yöntemler karşı tarafın da elinde olduğunda, bu bir bilgi savaşına dönüşür.
İstihbarata Karşı Koyma (İKK) Nedir?
İstihbarata Karşı Koyma (İKK), bir devletin veya organizasyonun kendi bilgilerini korurken, hasım istihbarat teşkilatlarının bilgi toplama faaliyetlerini tespit etme, engelleme, yanıltma veya etkisiz hale getirme çabalarını ifade eder. İKK, aynı zamanda “kontrespiyonaj” olarak da bilinir ve savunma odaklı bir istihbarat disiplinidir. İKK faaliyetleri, ulusal güvenliği tehdit edebilecek casusluk, sızma veya manipülasyon girişimlerine karşı bir kalkan oluşturur.
İKK’nın Temel Amaçları
Tespit Etme: Hasım istihbarat faaliyetlerini erken aşamada fark etmek. Örneğin, bir ajanın veya casusun varlığını ortaya çıkarmak.
Engelleme: Karşı tarafın bilgi toplamasını önlemek. Bu, fiziksel güvenlik önlemleri, siber güvenlik protokolleri veya iletişim şifreleme gibi yöntemlerle yapılabilir.
Yanıltma: Karşı tarafı yanlış bilgilendirmek için dezenformasyon kampanyaları yürütmek. Örneğin, sahte belgeler veya yanıltıcı bilgiler sızdırılarak düşman istihbaratı yanlış yönlendirilebilir.
Etkisiz Hale Getirme: Tespit edilen casusluk faaliyetlerini durdurmak, ajanları yakalamak veya karşı istihbarat operasyonlarıyla hasım teşkilatın planlarını bozmak.
İKK’nın Uygulama Alanları
İKK faaliyetleri, modern dünyada hem geleneksel hem de teknolojik alanlarda yoğun bir şekilde yürütülmektedir. Örnekler:
Siber Güvenlik: Devletler, kritik altyapılarını ve gizli verilerini korumak için siber casusluğa karşı savunma sistemleri geliştirir. Örneğin, devlet destekli siber saldırılar veya veri sızıntıları İKK’nın hedefindedir.
Diplomatik Güvenlik: Büyükelçilikler ve diplomatik misyonlar, casusluk faaliyetlerine karşı sıkı güvenlik önlemleri alır.
İç Güvenlik: Terör örgütleri veya yabancı ajanların ülkeye sızmasını önlemek için istihbarat birimleri tarafından izleme ve operasyonlar yapılır.
Dezenformasyonla Mücadele: Yanlış bilgilendirme kampanyalarına karşı halkı bilinçlendirme ve manipülasyonu etkisiz hale getirme.
Zorluklar ve Etik Sorunlar
İKK faaliyetleri, doğası gereği karmaşık ve tartışmalıdır. Bir yandan ulusal güvenliği koruma amacı taşırken, diğer yandan gizlilik, bireysel haklar ve uluslararası hukuk gibi konularda etik sorunlar doğurabilir. Örneğin, geniş kapsamlı izleme programları, vatandaşların mahremiyetini ihlal etme riski taşır. Ayrıca, yanlış istihbarat veya hatalı tespitler, masum bireylerin hedef alınmasına yol açabilir.
Bu röportaj, Şahin Avşar tarafından açık kaynak bilgileri kullanılarak Türk toplumuna farkındalık oluşması için hazırlanmıştır.